All Along The Watchtower

"There must be some way out of here" said the joker to the thief...

Ovim rečima počinje jedna od značenjem najbogatijih pesama savremene muzike. To da mora postojati neka vrsta izlaza "odavde" govore nam eonima već religija i filozofija. Ali - ko su ovde džoker (šaljivdžija?) i lopov?! Postoje tri tumačenja. Po jednom, džoker je sam Dilan, dok je lopov Kralj Elvis, koji je ukrao crncima muziku i dao je belcima kroz rock'n'roll. Po drugom tumačenju, obojica su različiti aspekti samog Boba Dilana, pre i posle saobraćajne nesreće koja ga je u mnogo čemu izmenila. Za oba tumačenja morao bih znati mnogo više o Dilanu, koga do sada nisam mnogo pratio. I najzad treće tumačenje - šaljivdžija je tu lično Jesus Christ, a lopov je onaj lopov što je pored njega razapet.

Kad nam toliko govori prvi stih, nije čudo da je za svih 12 ove kratke folk balade rečeno da imaju više značenja nego što su neki uspeli da ubace u svoje romane, ili čak trilogije (ne gledajte mene!)... Pa pređimo onda na sve te stihove.

"There must be some way out of here" said the joker to the thief

"There's too much confusion", I can't get no relief

Businessmen, they drink my wine, plowmen dig my earth

None of them along the line know what any of it is worth.

"No reason to get excited", the thief he kindly spoke

"There are many here among us who feel that life is but a joke

But you and I, we've been through that, and this is not our fate

So let us not talk falsely now, the hour is getting late".

All along the watchtower, princes kept the view

While all the women came and went, barefoot servants, too.

Outside in the distance a wildcat did growl

Two riders were approaching, the wind began to howl.

Džoker ovde traži izlaz jer mnogo je konfuzije. Biznismeni piju njegovo vino, dok ratari riju po njegovoj zemlji. Moja misheard lyrics, još dok sam se fokusirao na Hendrixovu verziju bila je: Businessman, take my wife... Jebiga sad, vino ili žena i nije velika razlika... 

No, lopov mu odgovara da nema razloga za uzbuđivanje, mnogi od nas osećaju da je život samo šala, ali mi smo to prošli...

Pošto je svako rekao svoje u četiri stiha, slede još četiri koji opisuju situaciju i koji su mogli biti smešteni na početak. Ovako se dobija utisak neprekidnog ponavljanja, kojem u originalnom hitu doprinose monotona gitara i bluzerska usna harmonika (Hendriksova verzija je drugačija). Ovde dobijamo još jednu misteriju, jer ne znamo da li su džoker i lopov prinčevi koji sede na kuli osmatračnici, ili ona dva jahača koji se približavaju. No, atmosfera Divljeg Zapada nam se urezuje u misli, iako inspiracija za ovo delo Dilanu dolazi iz jedne druge epohe...

Ova poslednja četiri stiha, preuzeti su iz Biblije, i to ne bilo koje nego one Kralja Džejmsa (KJV, Isaiah 21). Ovaj najpoznatiji prevod najvećeg bestselera (čujem da ga Hari Poter ugrožava) inspirisao je i druge rok muzičare, recimo Boba Marlija. Engleski sa početka 17. veka je jezik Šekspira i Miltona, dakle možda jezik najdostojniji Biblije (Starog zaveta). Nije čudo što je Oliver Kromvel svojim vojskovođama podelio starozavetna imena... No, pogledajmo i taj tekst.

The burden of the desert of the sea. As whirlwinds in the south pass through; so it cometh from the desert, from a terrible land.

2 A grievous vision is declared unto me; the treacherous dealer dealeth treacherously, and the spoiler spoileth. Go up, O Elam: besiege, O Media; all the sighing thereof have I made to cease.

3 Therefore are my loins filled with pain: pangs have taken hold upon me, as the pangs of a woman that travaileth: I was bowed down at the hearing of it; I was dismayed at the seeing of it.

4 My heart panted, fearfulness affrighted me: the night of my pleasure hath he turned into fear unto me.

5 Prepare the table, watch in the watchtower, eat, drink: arise, ye princes, and anoint the shield.

6 For thus hath the Lord said unto me, Go, set a watchman, let him declare what he seeth.

7 And he saw a chariot with a couple of horsemen, a chariot of asses, and a chariot of camels; and he hearkened diligently with much heed:

8 And he cried, A lion: My lord, I stand continually upon the watchtower in the daytime, and I am set in my ward whole nights:

9 And, behold, here cometh a chariot of men, with a couple of horsemen. And he answered and said, Babylon is fallen, is fallen; and all the graven images of her gods he hath broken unto the ground.

Ponekad se treba samo prepustiti poeziji originalnog teksta. No, ovde vidimo kako se biblijske teme (mitovi), direktno prelivaju u mitove Amerike pretprošlog veka, jer u oba okruženja imamo pustinjske jahače. I kao što bi rekao razbojnik i ubica kojeg treba sprovesti u zatvor u filmu Voz za Jumu u 3 i 10 (u rimejku, inače neobično dobrom za standarde rimejka, to je Rasel Krou, u originalu se ne sećam tih rečenica): Jesi li pročitao Bibliju? Ja jesam. Kada sam imao 10 godina, majka me ostavila sa tom knjigom i nikada je više nisam video...

Isaija u ovoj glavi pripoveda viziju pada Babilona, sa njegovim lažnim bogovima... U savremenoj potkulturi Babilon je povezan sa kapitalističkim poretkom, Amerikom kao "Imperijom". Takav je Babilon kod Marlija, zašto ne bi bio takav i kod Dilana...

No, Dilan se pomalo igrao proroka, pošto su ljudi počeli da ga preozbiljno shvataju. Kao da je hteo reći - hteli ste proročanstvo, evo vam ga na! A svkao pravo proročanstvo nije priručnik, nego misterija.

Isaija daje još jedno proročanstvo, ono o Betlehemskoj zvezdi, koja simboliše nikog drugog do Isusa Hrista (odnosno mogućeg džokera - šaljivdžiju u ovoj pesmi). Tako je još jedan krug značenja zatvoren u sebe. Od jednog ateista (jutjub naravno) videh dokaz da je ipak postojao neki Isus iz Nazarta. Veli, da je sve totalna izmišljotina, onda bi samo stajalo da je mesija rođen u Vitlejemu (Bethlehem), kako je Isaija i predvideo. No, kako je taj čovek rođen u Nazaretu, da bi se dokazao kontinuitet Starog zaveta sa Novim, izmišljena je poprilično neverovatna priča o popisu zbog kojeg je neophodno vratiti se u mesto porekla svojih predaka (što nikad nije traženo)...

U svakom slučaju bilbijske teme našle su svoj put do muzike prošlog veka i tako su dobro uklopljene da neko ko ne zna o čemu je reč (ako recimo nije upoznat sa tumačenjem) ne bi mogao da tvrdi da je to preuzeto iz Biblije, a prosečno neuk slušalac ne bi mogao osetiti čak ni biblijsku atmosferu. Što ne znači da nova mitologija značajno zaostaje za starom...